با هدف حفاظت و حمایت از گونه های حیات وحش، هریك از استان های كشور دارای نماد جانوری شده اند.یکی از نادرترین پرندگان دنیا، سياه خروس قفقازي، نماد زیست بوم ارسبارانی است که در پهنه منحصر به فرد این زیست بوم و در آذربایجان شرقی زندگی می کند و با تهدید کاهش جمعیت روبرو شده است.
این گونه بومی منطقه قفقاز، در بین درياي سياه و درياي خزر در كوه هاي قفقاز كوچك و بزرگ در کشور های روسيه، گرجستان، ارمنستان، آذربايجان، تركيه و شمال غرب ايران دیده شده و جمعيت جهاني آن حدود 50 تا 100 هزار قطعه برآورد شده است؛ همچنین به نظر می رسد در ایران نیز متناسب با محدودیت زیستگاه جمعیت پرنده، 250 تا 350 قطعه سياه خروس قفقازي زندگی می کنند؛ البته باید توجه داشت که آمار بیان شده قطعی نیست و این گونه نادر نیاز به حمایت و حفاظت جدی و برنامه ریزی شده، دارد. بخش بسیار کوچکی از زیستگاه این پرنده کمیاب، در کشورمان قرار دارد و به دلیل منحصر به فرد بودن گونه مورد بحث در ایران، نیاز است از سیاه خروس قفقازی به عنوان نماد زیست بوم ارسبارانی حفاظت کنیم چراکه جنگل تراشی، تغییر اقلیم و فعالیت معدن در منطقه عوامل تهدیدکننده زیستگاه پرنده پررمز و راز ارسباران است.
بهترین راه حفاظت از ذخایر ژنتیکی کشور حفاظت گونه ها در زیستگاه است بنابراین برای حفظ این ژن ارزشمند، جلوگیری از تخریب زیستگاه، موثرترین راهکار مدیریتی است و برای حفظ جمعیت سیاه خروس ضمن افزایش آگاهی های عمومی، همه آحاد جامعه اعم از مردم محلی، وزارت خانه ها و دستگاه های های متولی توسعه و گردشگران باید نقش آفرینی کنند و دست به دست یکدیگر دهند.
سیاه خروس قفقازی در جنگل های کوهستانی، کمربند آلپی و در ارتفاع بین هزار وپانصد تا سه هزار زندگی می کند؛ گونه ای اجتماعی است و غیر از دوره جوجه آوری، نرها و ماده ها دسته های جدا از یکدیگر تشکیل می دهند. این پرندگان عمدتاً از گیاهان مانند جوانه ها، برگ ها و ميوه هاي انواع متنوعي از بوته ها، علف ها و درختچه ها مانند درخت غان، بيدمشك، پيرو، بيد، گل صدتوماني، نسترن، بلوط، قره قات، توت فرنگي، سيب وحشي و … و جانوران بی مهره مانند حشرات و عنکبوتیان تغذیه می کنند.
زمان جوجه آوری پرنده از نیمه اردیبهشت تا اوایل خرداد ماه آغاز و در این زمان نرها در میعادگاه تولید مثل کنار هم جمع می شوند و با نمایش حرکاتی مانند جست زدن به هوا و چرخش موجب جلب توجه ماده ها می شوند؛ پرنده نر در روتنه سیاه با جلای سبز و در زیرتنه سیاه با جلای آبی با لکه سفید کوچک روی کتف ها، لکه قرمز بالای چشم ها و دم بلند و دوشاخه با انحنای شاهپرهای کناری مشخص و پرنده ماده قهوه ای روشن با نوارهای عرضی سیاه و دم کوتاه تر از نر و بدون انحنای کناری است.
ماده ها بعد از جفتگیری از نرها جدا و در آشیانه هایی با گودی کم در زمین های شیبدار دو تا 10 عدد تخم گذاشته و روی تخم ها حدود 20 تا 25 روز می خوابند. جوجه ها در بدو تولد پوشیده از کرک پر و برای تغذیه مستقل هستند ولی تا حدود دو ماهگی توسط مادر مراقبت می شوند؛ در این بین هوای سرد و مه آلود، اصلی ترین دلیل مرگ و میر جوجه ها است.
نظرات کاربران